Türkiye'nin Dağları

Dünya'nın bütün yerlerinde de olduğu gibi Türkiye'de de dağlar orojenez yani kıvrılma, kırılma ve volkanik hareketler sonucu oluşmuştur. Türkiye'de dağlar oldukça fazladır bu yüzden ülkemizin yükseltisi Avrupa'daki bütün ülkelerden fazladır.Dağlar kıvrılma, kırılma ve volkanik olaylar sonucu meydana gelir. Ülkemizde Akdeniz ve Karadeniz bölgesindeki dağlar genellikle kıvrım sonucu oluşmuş dağlardır. Batı bölgesindeki dağlar ise genellikle kırılma sonucu oluşmuş dağlardır. Volkanik dağlara ise en çok İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde rastlanır. Volkanik dağlar sıradağ şeklinde olmayıp tek koni biçimindedir.

Türkiye'nin Kıvrım Dağları

Antiklinal - Senklinal

Türkiye'deki kıvrım dağlar Alp - Himalaya dağ sisteminin bir parçasıdır. Jeolojik zamanlarda deniz diplerinde biriken esnek tortulların Afrika ve Arap levhalarının ülkemizi kuzeye doğru iterek Avrasya levhası arasında sıkıştırması ile kıvrılarak oluşmuşlardır. Eğer bu tortullar esnek olmasaydı kırılacaktı ve kırık dağlar oluşacaktı. Basınç ile kıvrılarak yükseler tabakaya antiklinal alçakta kalan tabakaya ise senklinal denir.

Kuzey Anadolu'daki Kıvrım Dağlarımız

Kuzey Anadolu'daki başlıca kıvrım dağlarımız ; Bolu dağları , Küre dağları , Ilgaz dağları   Köroğlu dağları   Canik dağları   Giresun dağları   Yalnız çam dağları   Çimen dağları   Kop dağları   Mescit ve Rize dağları  

Küre Dağları ; Eski adı İsfendiyar Dağlarıdır. Doğu Karadeniz'de yer alır. Zonguldak, Bartın, Kastamonu ve Sinop'u kapsar

Ilgaz Dağları ; Doğu Karadeniz'de Küre dağlarının alt tarafında yer alır.  Batı Karadeniz'in en yüksek dağlarıdır. Kastamonu ve Çankırıyı kapsar

Köroğlu Dağları ; Ilgaz dağlarının alt tarafında yer alır. 

Canik Dağları ; Orta Karadeniz'de yer alır. Samsun ve Ordu'yu kapsar. Karadeniz'e paralel uzanır. Ortalama yükseltisi 1500 metredir.

Giresun Dağları ; Batı Karadeniz'de yer alır. Giresun'u kapsar.

Çimen Dağları ; Batı Karadeniz'de Giresun dağlarının alt kesiminde yer alır.

Kop Dağları ; Batı Karadeniz'de Çimen dağlarının doğusunda yer alır. Gümüşhaneyi kapsar.

Rize Dağları ; Batı Karadeniz'de Giresun dağlarının doğusunda yer alır. Trabzon, Rize ve Artvin'i kapsar.

Akdeniz'deki kıvrım dağlarımız.

Toros dağları olarak bilinirler. Akdeniz bölgesindeki başlıca kıvrım dağlarımız ; Beydağları, Sultan, Bolkar, Tahtalı, Bin boğa ve Aladağlar.

Beydağları ; Batı Akdeniz'de yer alır. Antalya'yı kapsar.
Sultan Dağları ; Batı Akdeniz'de Beydağlarının üst kesiminde yer alır. Konya'yı kapsar.

Bolkar dağları ; Orta Akdeniz'de Sultan dağlarının doğusun'da yer alır. Konya ve Karamanı kapsar.

Aladağlar ; Orta Akdeniz'de Bolkar dağlarının doğusunda yer alır.
Binboğa dağları ; Batı Akdeniz'de Aladağların doğusunda yer alır.

Tahtalı dağları ; Batı Akdeniz'de Binboğa dağları ve aladağlar arasında yer alır.

Doğu Anadolu'daki Kıvrım Dağları

Doğu Anadolu'daki başlıca kıvrım dağları ; Mercan dağları, Palandöken dağları, Aras dağları ve Hakkari dağları.

Türkiye'deki Kırık Dağlar

Yan basınca uğrayan alan kıvrılacak kadar esnek değilse kırılır. Kırılma sonucu yüksekte kalan kısıma horst alçakta kalan kısıma ise graben denir. Ülkemizde kırılma sonucu oluşan dağlar en fazla Ege bölgesinde bulunur. Buda Ege bölgesindeki arazilerin sert yapılı olduğunu gösterir. Kırılma sonucu oluşan Ege bölgesindeki başlıca dağlarımız ; Kaz Dağları, Madra Dağları, Yunt Dağları, Boz Dağları, Aydın Dağlarıdır. Akdeniz bölgesinde Hatay'daki Nur Dağları kırılma sonucu oluşan dağlardır. Ege bölgesindeki dağlar birbirlerine paralellik gösterir fakat denize dik uzanırlar. Ege bölgesindeki dağlar denize dik uzandığı için kıyı iklimi iç kesimlere kadar sokulabilir. Delta ovaları, doğal limanlar, koy ve körfezler ege bölgesinde oldukça fazladır, bunun sebebi ise yine dağların denize dik uzanmasıdır. Dağların kıyıya uzanış biçimi birçok şeyi etkiler.

Türkiye'deki Volkanik Dağlar

Yerin derinliklerinde bulunan magmanın yer yüzüne çıkması olayına volkanizma denir. Volkanik dağlar magmanın üst üste birikmesi sonucunca oluşurlar. Genellikle tek dağ şeklindedir ve koni biçimindedir. Ülkemizde bir çok volkanik dağ bulunmaktadır. Bu dağların hepsi aktifliğini yitirmiştir. Nemrut dağı en son 1444 yılında patlamıştır.Ülkemizde volkan dağlarının en fazla olduğu bölgeler İç Anadolu ve Doğu Anadoludur. Volkanik dağlar faylara paralellik gösterirler ve haritada bir çizgi halinde sıralanmışlardır.

İç Anadolu'daki volkanik dağlarımız ; Erciyes, Melendiz, Hasan, Karadağ, ve Karacadağ

Doğu Anadolu'daki volkanik dağlarımız ; Büyük Ağrı, Küçük Ağrı, Nemrut, Süphan ve Tendürek

Güney Doğu Anadolu'daki volkanik dağlarımız ; Karacadağ

Ege bölgesindeki volkanik dağlarımız ; Kula Dağları

Volkanik bölgelerde akarsuların aşındırması ile oluşan peri bacaları doğal güzellikler görülür.

Türkiye dağ haritası