Oluşumlarına Göre Doğal Göl Çeşitleri

Kara içlerindeki durgun su kütlelerine göl denir. Doğal göl ise insan etkisi olmadan iç ve dış kuvvetlerin doğal yollarla oluşturduğu göllerdir. Göllerin su seviyesi yükselince gideğenleri yardımıyla fazla suları dışarıya boşaltıyorsa bu göllere açık havzalı göl, eğer gideğenleri yoksa bu göllere kapalı havzalı göl denir. Gideğen ise göl taban seviyesini aşınca bu taşan suları başka göllere, ırmaklara yada denizlere taşıyan ayaktır.

Tektonik Göller

Tektonik göller ile fay hatları paralellik gösterir

Yer kabuğundaki tektonik hareketler yani depremler sonucu oluşan çukurların sularla dolması ile oluşan göllerdir. Dünya üzerinde en yaygın olarak Doğu Afrika'da görülür. Victoria, Nysa, Tanganika ve Rudolf gölleri Doğu Afrika'da tektonik hareketler sonucu oluşmuş olan bazı göllerdir. Bunun dışında Orta Asya'da bulunan Baykal gölü, Özbekistan ve Kazakistan sınırları arasında bulunan Aral gölü, İsrail ile Ürdün sınırında bulunan Lut gölü, Orta Doğu ve Asya arasındaki Hazar gölü, Kırgızistan'da bulunan Issık gölü tektonik göllere örnektir. Doğu Afrika'da ve Orta Asya'da tektonik göllere rastlanması burada fay hatlarının olduğunun kanıtıdır.

Türkiye'deki tektonik göller : Marmara bölgesinde  Sapanca, Ulubat, Manyas, İznik -  İç Anadolu bölgesinde  Tuz gölü, Seyfe, Akşehir, Hotamış, Ilgın, Tersakan, Sultansazlığı ve Tuzla gölleri - Akdeniz bölgesinde  Acı göl, Burdur, Eğirdir, Kovada ve Beyşehir gölleri - Doğu Anadolu bölgesinde Hozapin ve Hazar gölleri ülkemizde tektonik olaylar sonucu oluşmuş göllerdir

Not: Hazar gölü büyüklüğü bakımından deniz olarak bilinir fakat hazar bir göldür.

Karstik Göller

Dünya Karstik Arazi Haritası

Karstik arazilerde oluşan çukurların su ile dolması ile oluşan göllerdir. Danimarka'daki Red lake gölü, Balkanlardaki Ohri, İşkodra ve Prespa gölü karstik göllere dünyadan örneklerdir. Bunu dışında Çin'dede çok sayıda karstik göl bulunur. Karstik göllerin en fazla görüldüğü yerler Çin ve Balkanlardır. Yandaki haritaya baktığımızda Karstik arazilerin en az Güney Amerika'da, Avustralya'da olduğu görülüyor yani buralarda Karstik göllere fazla rastlanmaz. Dünya'da üzerindeki karstik arazilerin fazla olduğu bölgelerde yani Avrupa ve  Asya'nın Güneyinde karstik göllere daha fazla rastlanır.

Türkiye'deki karstik göller : Türkiye'deki karstik göllere en fazla Antalya Bölümündeki Göller yöresinde rastlanır. Elmalı, Kestel, Obruk, Suğla, Karagöl, Söğüt, Ulaş, Hafik ve Avlan gölleri karstik göllere örnektir.

Volkanik Göller

Volkanların dağılışı

Volkanik hareketler sonucu oluşan çukurların su ile dolması sonucunda oluşan göllerdir. Volkanik olayların fazla olduğu ülkelerde görülür. Volkanik olaylar fay hatlarına paralellik gösterdiği için dolayısıyla fay hatları üzerindeki ülkelerde görülür. Aynı durum tektonik göller içinde geçerlidir.  Yandaki haritaya bakıldığına volkanların fay hatlarına paralellik gösterdiği görülür. Dolayısı ile volkanik göllerde fay hatlarına paralellik gösterir. Ülke olarak bakıldığında en fazla İtalya, Endonezya ve Japonya'da volkanik göllere rastlanır.  Ülkemizde Gölcük gölü, Nemrut gölü ve Meke Tuzlası volkanik göllere örnektir.

Buzul Gölleri 

Buzul gölü

Buzulların aşındırması sonucu oluşan çukur alanların su ile dolması ile oluşan göllerdir. Yüksek enlemlerde, Kanada ve İskandinav yarım adasında yaygın olarak görülür. Dağların yüksek kısımlarının aşındırılması ile oluşan göllere ise sirk gölleri denir. Ülkemizde yükseltisi fazla Ağrı, Erciyes gibi dağlarda sirk göllerine rastlanır.

Set Gölleri

Çeşitli nedenlerle akarsu önlerinin kapanması ile oluşurlar. Oluşumlarına göre farklı isimler alırlar. 

Van gölü

Heyelan set gölleri : Heyelan sonucu aşağı düşen toprak kütlesinin akarsunun önünü kapatması ile oluşur.  Sera, Tortum, Abant ve Yedigöller ülkemizdeki heyelan set göllerine örnektir.

Alüvyal set gölleri : Akarsunun bünyesinde taşıdığı malzemelerin akarsu hızının yavaşladığı bir yerde üst üste birikerek akarsunun önünü kapatması sonucu oluşurlar. Eymir, Moğan,  Bafa ve Köyceğiz gölleri bu tip göllere örnektir.

Kıyı set gölleri :  Dalgaların ve akıntıların getirdiği malzemelerin koy ve körfezlerin ağız kısmında biriktirmesi ile oluşan göllerdir. Büyük ve Küçük çekmece ve Terkos gölleri kıyı set göllerine örnektir.

Volkanik set gölleri : Volkanlardan çıkan malzemelerin bir akarsunun önünü kapatması sonucu oluşan göllerdir. Van gölü ve Erçek gölü bu tip göllere örnektir.