Türkiye'de Etkili Olan Rüzgarlar ve Yönleri

Türkiye ve Rüzgarlar

Ülkemize kuzeyden gelen rüzgarlar sıcaklığı düşürücü etki yapar, güneyden gelen rüzgarlar ise sıcaklığı arttırıcı etki yapar.  Ülkemize kuzeyden gelen rüzgarlar ; poyraz rüzgarı , karayel rüzgarı ve yıldız rüzgarıdır. Güneyde gelen rüzgarlar ise lodos rüzgarı , kıble rüzgarı ve samyeli rüzgarıdır.

Oluşumlarına Göre Doğal Göl Çeşitleri

Kara içlerindeki durgun su kütlelerine göl denir. Doğal göl ise insan etkisi olmadan iç ve dış kuvvetlerin doğal yollarla oluşturduğu göllerdir. Göllerin su seviyesi yükselince gideğenleri yardımıyla fazla suları dışarıya boşaltıyorsa bu göllere açık havzalı göl, eğer gideğenleri yoksa bu göllere kapalı havzalı göl denir. Gideğen ise göl taban seviyesini aşınca bu taşan suları başka göllere, ırmaklara yada denizlere taşıyan ayaktır.

Türkiye'nin Platoları

plato

Derin akarsu vadileri tarafından yarılmış, deniz seviyesine göre yüksekte kalan düz arazi plato olarak adlandırılır. Türkiye üçüncü zamanın sonlarında akarsular tarafından peneplen hale getirilmiş ve dördüncü zamanın başlarında Afrika ve Avrasya levhasının kuzey - güney yönlü sıkıştırması ile toptan yükselmiştir. Bu yüzden Türkiye platolar bakımından zengin bir ülkedir.

Türkiye'nin Önemli Akarsuları ve Özellikleri

Konuya geçmeden önce ilk önce akarsularla ilgili terimleri öğrenelim.
Akarsu kaynağı ; Bir akarsunun doğduğu bölgedir. Genellikle yeraltı sularının yüzeye çıktığı yerdir.
Akarsu ağzı : Bir akarsunun denize veya göle döküldüğü bölgedir.
Akarsu yatağı ; Akarsu kaynağı ile akarsu ağzının arasında kalan bölge.
Akarsu vadisi ; Akarsunun geçtiği yerleri derine ve yana doğru aşındırarak oluşturdukları uzun çukurlardır. Kısaca akarsunun içinde aktığı yer şekilleridir.

Türkiye'de Deprem Riskinin Fazla ve Az Olduğu Yerler

Türkiye'deki fay hatları

Arap ve Afrika levhasının Anadolu yarım adasını sıkıştırmasından dolayı ülkemizde büyük boyutlarda fay hatları oluşmuştur. Kuzey Anadolu fay hattı yaklaşık olarak 1500 kilometre uzunluğundadır. Bu fay hattı Ege denizinin kuzeyinde, Trakya'nın güneyinde bulunan Soros körfezinden başlayıp Bolu, Çankırı, Amasya, Tokat, Erzincan üzerinden geçip Van'a kadar uzanır. Doğu Anadolu fay hattı ise Hatay'dan başlayıp Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya Elazığ, Bitlis üzerinden geçer, Bingöl'e kadar uzanır. Batı Anadolu fay hatları ise Ege ve Marmara bölgesi içinde yer alır ve bu bölgedeki faylar genellikle birbirine paralellik gösterir. Aynı zamanda  depremlerde fay hatlarına paralellik gösterir. Birinci derece deprem bölgeleri fay hatları üzerindedirler.

Türkiye'nin Dağları

Dünya'nın bütün yerlerinde de olduğu gibi Türkiye'de de dağlar orojenez yani kıvrılma, kırılma ve volkanik hareketler sonucu oluşmuştur. Türkiye'de dağlar oldukça fazladır bu yüzden ülkemizin yükseltisi Avrupa'daki bütün ülkelerden fazladır.Dağlar kıvrılma, kırılma ve volkanik olaylar sonucu meydana gelir. Ülkemizde Akdeniz ve Karadeniz bölgesindeki dağlar genellikle kıvrım sonucu oluşmuş dağlardır. Batı bölgesindeki dağlar ise genellikle kırılma sonucu oluşmuş dağlardır. Volkanik dağlara ise en çok İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde rastlanır. Volkanik dağlar sıradağ şeklinde olmayıp tek koni biçimindedir.

Türkiye'nin Yer Şekillerinin Genel Özellikleri

Arap ve Avrasya levhası

• Türkiye ortalama yükseltisi fazla olan bir ülkedir. Ortalama yükseltisi yaklaşık 1132 metredir. Avrupa'nın en yüksek devletidir.Yüksek olmasının sebebi üçüncü zamanın sonlarında dördüncü zamanın başlarında Avrasya ve Arap levhasının Anadolu yarım adasını sıkıştırarak toptan yükseltmesidir.
• Türkiye'de yükselti batıdan doğuya doğru gidildikçe genellik artmaktadır. Bunun sebebi ise kuzeye doğru hareket ederek Anadolu yarım adasını doğudan sıkıştıran Arap levhasıdır. Yani kısaca Arap levhasının Anadolu yarım adasının doğusunda yer almasıdır. Arap levhası eğer Anadolu'nun batısında yer alsaydı Anadolu'nun batısında yükselti daha fazla olacaktı.

Türkiye'de Yeryüzü Şekillerinin Jeolojik Zamanlara Göre Oluşumu

Jeolojik zamanlar

Ülkemiz Afrika levhası ile Avrasya levhası arasında yer alır. Ülkemizin oluşumu ise Afrika levhasının, Avrasya levhasına doğru hareket etmesi sonucu iki levha arasında kalarak kıvrılma hareketi ile yükselmesi sonucu oluşmuştur. Afrika levhası ülkemizin doğusunda yer aldığı için Anadolu'nun Doğu bölgeleri daha fazla sıkıştırılmıştır. Ülkemizde batıdan doğuya doğru gidildikçe yükseltinin artması bu yüzdendir.